De Europese satelliet Gaia is in 2013 gelanceerd met als doel om door nauwkeurige waarnemingen van 1 miljard (!) sterren de afstanden, bewegingen en eigenschappen van deze sterren in kaart te brengen. Anthony Brown toont het publiek hoe astronomen uit deze enorme hoeveelheid gegevens inzicht kunnen krijgen over de structuur en ontstaansgeschiedenis van onze Melkweg.

Inmiddels zijn er meer dan 4.000 exoplaneten, planeten bij andere sterren, bekend en sterrenkundigen weten dat dit slechts het topje van de ijsberg is. Zouden er planeten zijn waarop leven mogelijk is? Frank Vermeulen gaat op zoek naar het antwoord op de vraag of wij alleen zijn in het heelal.

Ooit waren het astrologen die nauwkeurig de bewegingen van de hemellichamen bestudeerden en orde probeerden te brengen in de chaos van het leven. Nu zijn astronomie en astrologie twee ‘gescheiden werelden’. Alex Scholten blikt terug in de geschiedenis van de sterrenkunde.

De vorig jaar overleden Britse geleerde Stephen Hawking wordt vaak in één adem genoemd met beroemdheden als Isaac Newton en Albert Einstein. Frank Vermeulen geeft een overzicht van het leven en werk van deze geniale fysicus waardoor sterrenkundigen meer inzicht hebben gekregen in bijzondere vraagstukken over ‘zwarte gaten’, ‘de oerknal’ en de levensloop van het heelal.

Waar moet je op letten als je zelf een telescoop wilt kopen? Jaap van’t Leven geeft een presentatie over de verschillende soorten telescopen, opstellingen en accessoires en diverse tips en trucs waarmee je de kwaliteit van een instrument kunt beoordelen.

Tevens is er deze avond een ‘Astromarkt’ waarbij nieuwe en gebruikte telescopen, verrekijkers, accessoires en onderdelen ter verkoop worden aangeboden. Tevens is er een verkoop van talrijke 2e hands boeken.

De sterren staan gigantisch ver van ons verwijderd. Maar hoe ver? Pas in sinds de 19e eeuw begon men methoden te ontdekken om afstanden tussen de sterren te bepalen. Frank Vermeulen legt uit hoe deze methoden werken en hoe nauwkeurig we de afstanden tussen planeten, sterren en sterrenstelsels kunnen meten. Ook laat hij zien dat we door deze grote afstanden feitelijk terugkijken naar het verleden.

Als ‘smerige ijsballen’ bewegen vele kometen door ons zonnestelsel. Soms zijn ze zichtbaar als heldere staartsterren. Door het onderzoek met satellieten zijn sterrenkundigen afgelopen jaren meer te weten gekomen over deze bijzondere objecten. Jaap van’t Leven vertelt hierover en Astrid Eeuwes maakt in een demonstratie zelf een komeet!

Sterrenbeelden als Grote Beer, Leeuw en Maagd domineren de voorjaarshemel. Jaap van’t Leven laat zien hoe men deze sterrenbeelden kan herkennen en welke bijzondere objecten men met telescopen in deze tijd van het jaar kan waarnemen.

Marc de Louw neemt de bezoeker mee op een fascinerende reis langs de planeten van ons zonnestelsel. Schitterende opnamen van talrijke ruimtesondes tonen vreemde werelden van de hete Mercurius tot aan de ijzige dwergplaneet Pluto. Bij helder weer kan met de telescopen naar de Maan worden gekeken.

Astronomen beschikken vandaag de dag over gigantische telescopen die als ‘reuzenogen’ op de sterrenhemel zijn gericht. Alex Scholten laat zien hoe deze moderne instrumenten de sterrenkunde sprongen voorwaarts hebben gebracht. Ook blikt hij alvast in de toekomst wanneer nog imposantere telescopen in gebruik zullen worden genomen.

Gastspreker Marcel-Jan Krijgsman volgt nauwgezet de talrijke ruimtemissies naar de maan, Mars en andere doelen in ons zonnestelsel. Dit jaar staan er weer bijzondere projecten gepland, van landingen op de Maan tot vluchten naar de grens van ons zonnestelsel. In deze presentatie een actueel overzicht.

De mens is altijd op zoek om grote vraagstukken op te lossen. Deze eigenschappen van nieuwsgierigheid en het probleemoplossend vermogen zijn van nature nodig om te kunnen leren en overleven. Complottheorieën spelen steeds meer een rol in de huidige maatschappij. Astrid Eeuwes gaat met het publiek op zoek naar het onbeantwoorde en zal het publiek meenemen in een reis door de complottheorieën in de sterrenkunde. Tijdens de lezing passeren de geheime vliegbasis Area 51, het Roswellincident, de complottheorieën rondom de Apollo maanlanding en de herkomst van de verschillende complottheorieën.

Rond 12 augustus zijn jaarlijks bij heldere hemel vele ‘vallende sterren’ te zien. Jaap van’t Leven legt uit dat deze niets met sterren te maken hebben, maar stofdeeltjes zijn in ons eigen zonnestelsel. Ook laat hij zien wat er zoal aan de zomerhemel zichtbaar is aan sterrenbeelden, nevels en andere interessante objecten.

Naast de bekende Apollo-landingen is onze maan uitgebreid onderzocht door talrijke onbemande missies. Satellieten in een baan om de maan hebben onze buur in kaart gebracht enkele onbemande landers hebben het oppervlak verkend. Er zijn zelfs via onbemande vluchten maanstenen teruggebracht naar de aarde. Alex Scholten geeft een overzicht.

Vrijwel alle processen in het heelal worden beheerst door de zwaartekracht. Maar wat is zwaartekracht en hoe werkt deze? Ruim 100 jaar geleden bedacht Albert Einstein een nieuw concept om deze kracht te verklaren en met een zonsverduistering in mei 1919 werd zijn theorie ondersteund. Hendrik Beijeman legt uit hoe dit zit.

De vondst van een meteoriet (een ‘ruimtesteen’) kan sterrenkundigen belangrijke informatie opleveren over de ontwikkeling van ons zonnestelsel. Aan de hand van diverse meteoriet-vondsten geeft Jaap van’t Leven een overzicht van de verschillende soorten meteorieten en hoe ze kunnen worden herkend. Het publiek kan ook zelf enkele meteorieten in de hand nemen er ervaren hoe deze veelal miljarden jaren oude brokstukken er uit zien.

Welke rol heeft de astronomie gespeeld in de kunst door de jaren heen? Een onderzoekje naar kunst, waarin sterrenkundige onderwerpen worden weergegeven, levert toch meer op dan je zo in eerste instantie zou denken. Frank Vermeulen deed een speurtocht van de Oudheid tot de moderne kunst en kwam tot een aardige verzameling afbeeldingen.

Welke rol heeft de astronomie gespeeld in de kunst door de jaren heen? Een onderzoekje naar kunst, waarin sterrenkundige onderwerpen worden weergegeven, levert toch meer op dan je zo in eerste instantie zou denken. Frank Vermeulen deed een speurtocht van de Oudheid tot de moderne kunst en kwam tot een aardige verzameling afbeeldingen.

Als ruimtereizigers in de toekomst langere tijd op de maan en op Mars willen verblijven, dan zullen ze daar voedsel moeten gaan verbouwen. Maar kan dat wel? Is plantengroei mogelijk op de bodems van die hemellichamen? Om dat te onderzoeken heeft Dr. Wieger Wamelink op de universiteit van Wageningen een experiment opgezet met kunstmatige Mars- en maanbodems waarop zaden van verschillende plantensoorten te kiemen zijn gelegd en gevolgd worden in hun groei.

In de periode rond de langste dag kunnen ’s nachts soms aan de noordelijke hemel vreemde zilverachtige wolken zichtbaar zijn. Jaap van ‘t Leven legt uit dat deze wolken geheel anders zijn dan de bekende ‘weerkundige’ wolken. Deze lichtende nachtwolken zitten veel hoger in de atmosfeer en ontstaan door ijsvorming op kleine stofdeeltjes. Geleerden proberen de laatste jaren te doorgronden waarom ze soms wel en soms niet zichtbaar zijn en of de aantallen toenemen.